«Ніхто не смяецца з Бога»

Я каталічка. Але зайшоўшы ў праваслаўную святыню, я накіну на галаву хусту. Калі мне здарыцца калі-небудзь трапіць у Японію, то зайшоўшы ў дом, я зніму чаравікі. І наадврот: пускаючы у свой дом іншага чалавека, я не стану здзекавацца над ім. Мне і ў галаву не прыйдзе прапанаваць вегану курынае крыльца, а сяброўцы на дыеце — падкладаць шакаладнага торта.

Гэтак жа я буду паступаць і тады, калі пускаю некага ў сваё сэрца. Я ніколі не стану кроіць селядзец на плакаце ўлюбёнага рок-гурта майго брата-падлетка. Я не выкіну разам са смеццем зжаўцелыя і патрапаныя абразкі. І ў сто першы раз я прыклею адарванае ў парыве пяшчоты вока ў падранага, лысага і страшэннага як пекла, але самага любімага медзведзяняці, без якога маё дзіця не засне. Таму што гэта — іх «святыні». Так, магчыма, часовыя. Так, магчыма, наіўныя і нават крыху смешныя. Так, гэта святыні, куды мне можа ніколі не быць уваходу, куды я і сама не захачу ўвайсці. Але мець свае «святыні» у самым шырокім сэнсе слова — і матэрыяльныя, і нематэрыяльныя, — гэта гарантыя таго, што чалавек застаецца чалавекам, і гэтаксама мае межы, каб паважаць «святыні» чужыя, нават зусім яму незразумелыя. Як мы скажам пра самага вялікага злачынцу: «У яго няма нічога святога»…

Я магу не раздзяляць веру ў веганства і дыеты, магу ўвогуле не любіць музыку, магу быць цвёрда ўпэўненай у поўнай праваце толькі свайго веравызнання, але каб любіць і паважаць іншага, мне неабавязкова раздзяляць яго веру і мець з ім аднолькавыя «святыні». І я не стану таптаць і руйнаваць іх, нават самыя наіўныя і смешныя, бо калі чалавека пазбаўляюць нечага святога для яго, дарагога, нечага, што пяшчотна захоўваецца ў самым сэрцы, самага некранальнага, нават найдабрэйшы і незласлівейшы можа не вытрымаць.

Тым больш гэта датычыць сапраўдных святыняў, рэчаў, настолькі непадуладных чалавечаму разуменню, якія настолькі яго перавышаюць, што для ўсіх застаюцца загадкавымі, сапраўды сакральнымі — нават іншага слова не падабраць — такімі як Любоў, Жыццё, Смерць, Вера… І, заўважце, гэтыя святыні аб’ядноўвае тое, што над імі нельга смяяцца. Таму, напэўна, што яны закранаюць самыя глыбокія часткі нашай істоты, дзе смеху не месца.

Можна пасмяяцца з закаханага, які страціў нават намёкі на розум, і з маці-квахтухі, у якой і саракагадовы сын — маленькі хлопчык. Можна смяяцца з прыгодаў салдата Швейка на вайне і рагатаць, чытаючы казку пра кемлівага селяніна, які падмануў смерць. Але ў саміх Смерці, Рэлігіі, Любові нічога смешнага няма. І ў рэлігіі, хіба, асабліва, бо сярод усяго пералічанага вера найменш паддаецца аналізу. У святых кнігах розных рэлігій, нават у апокрыфах і міфах, ёсць усё што заўгодна: веліч і трагізм, мудрасць і наіўнасць, страх і весялосць, але яны зусім, зусім не смешныя. 

Вера ж, пазбаўленая любові, становіцца фанатызмам. Перафразучы святога Яна, там дзе няма любові, ужо няма Бога. Вера без любові здольная забіваць. Любая вера. Можна жартаваць, папраўляць, выкрываць, нават высмейваць, але з адной умовай — калі ў гэтым ёсць любоў. Інакш адбудзецца трагедыя, і тым больш, калі сутыкаюцца фанатыкі з фанатыкамі, як сутыкнуліся нядаўна ў Парыжы фанатыкі веры і фанатыкі бязвер’я…

У Рэгіны Спектар, амерыканскай спявачкі габрэйскага паходжання ёсць геніяльны спеў: «Смяяцца з Богам». (Паслухаць і пачытаць пераклад на беларускую мову можна тут.)

Там ёсць радкі:

«Ніхто не смяецца з Бога ў шпіталі,
Ніхто не смяецца з Бога на вайне,
Ніхто не смяецца з Бога, калі галадае, замярзае і церпіць нястачу»…

Юлія Шэдзько

Цэтлікі: Меркаванні

Мы вельмі радыя
бачыць вас на сайце
часопіса «Ave Maria».
Гэта плён працы
неабыякавых людзей,
якія з радасцю ствараюць
гэты часопіс для вас.

Падпіска
Ахвяраванні

Сайт часопіса „Ave Maria“ Мінска-Магілёўскай архідыяцэзіі Рыма-каталіцкага Касцёла ў Беларусі

Часопіс існуе дзякуючы вашым ахвяраванням. Сёння мы просім вашай дапамогі — нават невялікая сума падтрымае нас.

Падрабязней