Пакліканне бацькоўства па сваёй сутнасці шматграннае і разнастайнае. Бог запрашае мужчыну і жанчыну не толькі да ўдзелу ў стварэнні новай чалавечай асобы, але даручае ім справу яе развіцця — як фізічнага, так і духоўнага.
Сярод хрысціянаў сакрамэнт хросту па праву лічыцца момантам духоўнага нараджэння. І тут вельмі важна «не перанасіць» дзіця, дазволіўшы яму ў адпаведны час нарадзіцца для ўдзелу ў супольнасці Касцёла. Як хутка пасля нараджэння трэба хрысціць дзіця? Касцёл у клопаце пра кожную чалавечую істоту акрэсліў адказ на гэтае пытанне ў адпаведных пастановах.
Ва ўступе да «Парадку хросту дзяцей» гаворыцца: «У тым, што датычыць часу ўдзялення хросту, перш за ўсё належыць дбаць пра збаўленне дзіцяці, каб яно не было пазбаўлена ласкі гэтага сакрамэнту; затым належыць браць пад увагу здароўе маці, каб яна сама, наколькі гэта магчыма, магла пры гэтым прысутнічаць. Нарэшце, калі толькі гэта не будзе перашкаджаць большаму дабру для дзіцяці, трэба браць пад увагу пастырскія патрэбы, г. зн. каб было дастаткова часу на падрыхтоўку бацькоў і на належную арганізацыю самога хросту дзеля лепшага выяўлення значэння самога абраду».
Далей там жа чытаем: «Калі дзіцяці пагражае небяспека смерці, яго неадкладна трэба хрысціць». Такім чынам Касцёл дбае пра самае важнае для чалавечай істоты — пра яе збаўленне. Сакрамэнт хросту з’яўляецца першым і неабходным для таго, каб чалавек стаўся ўсыноўленым дзіцём Божым, бо праз ласку хросту змываецца ўсё, што перашкаджае лучнасці стварэння са сваім Створцам, чалавек асягае выбаўленне з няволі граху і поўню жыцця.
У надзвычайных выпадках, калі няма магчымасці звярнуцца да святара, ахрысціць можа кожны чалавек, які нават не з’яўляецца хрысціянінам. Важна толькі, каб ён хацеў гэта зрабіць так, як разумее гэта Касцёл. У выпадку такога надзвычайнага хросту асоба, якая хрысціць, называе імя дзіцяці, а затым вымаўляе словы: Я ЦЯБЕ ХРЫШЧУ Ў ІМЯ АЙЦА (палівае галаву дзіцяці вадою першы раз) І СЫНА (палівае галаву дзіцяці другі раз), І ДУХА СВЯТОГА (палівае галаву дзіцяці трэці раз). Пры гэтым, калі няма асвячонай вады, дастаткова выкарыстаць звычайную натуральную ваду. Вельмі важным уменне хрысціць з’яўляецца для працаўнікоў медыцыны, асабліва акушэраў, гінеколагаў і спецыялістаў, якія апякуюцца невылечна хворымі.
Далей мы чытаем: «Як мага раней і, калі ёсць магчымасць, яшчэ да нараджэння дзіцяці, яны (бацькі) паведамляюць пробашчу пра будучы хрост, каб можна было належным чынам падрыхтавацца да ўдзялення сакрамэнту». Найлепш, калі першы зварот да душпастыра адбудзецца за некалькі месяцаў да планаванага хросту, каб бацькі і хросныя маглі духоўна падрыхтавацца да гэтай падзеі. Пад кіраўніцтвам святара тыя, хто будуць непасрэдна займацца духоўным фармаваннем новай чалавечай асобы, не толькі ўсведамляюць сабе веліч свайго задання, але і спасцігаюць, якія вялікія дары Бог хоча ўдзяліць ім і іх дзіцяці. Вельмі важна, каб бацькі і хросныя разумелі, што іх супрацоўніцтва з Богам не заканчваецца на працягу выхавання дзіцяці. Карыснай для бацькоў будзе духоўная падрыхтоўка яшчэ перад нараджэннем дзіцяці, бо яна дазволіць ім перажыць момант нараджэння ў асаблівым адчуванні блізкасці Бога. Сустрэчы перад хростам дазволяць зразумець і глыбокую сімволіку паасобных абрадаў святога хросту. Такім чынам, сакрамэнтальны знак хросту стане для бацькоў выразным праяўленнем ласкі Збаўлення.
Калі ідзе гаворка пра сам хрост, яго ўдзяленне <…> павінна адбывацца ў першыя тыдні пасля нараджэння дзіцяці. Калі дазваляе стан здароўя маці і дзіцяці, хрост адкладаць не трэба.
Касцёл мае адмысловую практыку ўдзялення гэтага сакрамэнту. Ва ўступе да «Парадку хросту дзяцей» мы чытаем: «Каб паказаць пасхальную сутнасць хросту, рэкамендуецца ўдзяляць сакрамэнт у Пасхальную вігілію ці ў нядзелю, калі Касцёл успамінае ўваскрасенне Пана <…>, каб уся супольнасць магла браць удзел у абрадзе і каб выразней выяўлялася сувязь хросту і Найсвяцейшай Эўхарыстыі». Дзіця становіцца членам Касцёла, таму вельмі важным з’яўляецца хрост падчас Эўхарыстыі, калі на малітве збіраецца хрысціянская супольнасць, якая не толькі радуецца разам з бацькамі, але і паклікана дапамагаць ім у выкананні задання хрысціянскага выхавання, асабліва праз прыклад і малітву. З другога боку, такое злучэнне гэтых двух сакрамэнтаў лепш падкрэслівае, што праз хрост дзіця становіцца толькі на парог духоўнага жыцця і перад ім адкрываецца дарога да іншых сакрамэнтаў.
Ксёндз Уладзімір Русак
