Навяртанне пад мурамі Ішкалдзі

Вучнёўскія восеньскія вакацыі, 2010 год. Мы з сябрамі з гістарычнага факультэта ліцэя БДУ пусціліся ў вандроўку па старажытных цэрквах і касцёлах Берасцейскае вобласці. Аб’ехалі багата святыняў, пачулі яшчэ больш цікавых гісторый. Памятаю, найбольш мяне ўразіў касцёл у Ішкалдзі. Уражанне перш за ўсё было выклікана даўніною і незвычайнасцю збудавання. Тады мы доўга хадзілі вакол белае «груды» касцёла, узору гатычнага мастацтва Беларусі, і занатоўвалі гістарычныя звесткі, якія нам натхнёна паведамляў экскурсавод. Калі мы зайшлі ўнутр, памятаю, мне адразу ж захацелася выйсці. Я не разумела сэнсу ўсяго таго багацця, якое я там убачыла. Мне стала непрыемна. А калі экскурсавод далікатна нагадаў, што святыня ўтрымоўваецца на ахвяраванні, і нядрэнна было б і нам скласці гэтыя ахвяраванні, мы з лепшаю сяброўкаю Касяю толькі скептычна пераглянуліся і сышлі прэч, каб зрабіць здымкі маляўнічага наваколля...

Як будучых гісторыкаў і практыкуючых атэістак у гэтым касцёле нас з Касяю не зацікавіла нічога, акрамя ягонае незвычайнае зграбнае архітэктуры, старажытнасці і велічы. Значнасці касцёлу надаваў і той факт, што ён — найстаражытнейшая каталіцкая святыня нашае краіны. Тады я мала ведала пра каталіцтва і ставілася да яго, так бы мовіць, абыякава-насцярожана. Прыгожы абраз над алтаром, высокі крыж перад брамаю і на ўваходзе фігура Марыі, якая з любоўю працягвала рукі ўсім, хто прыходзіць у госці да Яе Сына, не тое што не закранулі майго сэрца, але нават не засталіся ў памяці.

Але ж нешта засталося. Напрыклад, тое, што касцёл Святой Тройцы ў вёсцы Ішкалдзь быў збудаваны ажно ў 1472 годзе. Гэтая святыня — адна з нямногіх у нашай краіне, якая захоўвала сваё прызначэнне — служэнне Хрысту і людзям — нават у вельмі цяжкія часы для хрысціянства, на працягу ўсяго XX стагоддзя. Першапачаткова яна была збудаваная як каталіцкі касцёл, пазней, у часы Мікалая Радзівіла Чорнага, дзейнічала як кальвінскі збор, а потым — ізноў як касцёл. Быў у гісторыі святыні і праваслаўны перыяд, у час маскоўскае акупацыі, пасля разгрому паўстання Кастуся Каліноўскага. Але не толькі гэты факт робіць касцёл у Ішкалдзі ўнікальным. Ён збудаваны ў стылі позняй готыкі, сапраўднай, беларускай, грунтоўнай і прызначанай для абароны святыні. Готыка касцёла ў Ішкалдзі — гэта готыка абарончага тыпу, гатовая прыняць бой і вытрываць любы націск. Магчыма, менавіта таму на працягу ўсяго свайго існавання ён ні разу не быў значна пашкоджаны.

Паводле падання, той, дзякуючы каму з’явілася святыня — Мікалай Неміровіч — збудаваў касцёл у падзяку Усявышняму за нараджэнне доўгачаканага нашчадка. Але пацверджання гэтаму не знойдзена. Цікава тое, што касцёл адразу ставілі каменным і цагляным, што не зусім характэрна для XV стагоддзя.

Ішкалдскі касцёл памятае войны, якія праносіліся па нашай зямлі, нібы вогненныя вятры, і палілі ўсё на сваім шляху, памятае святароў, якія прынялі пакутніцкую смерць за тое, што адмовіліся прымусова пераходзіць у праваслаўе і за адданасць свайму служэнню Богу ў атэістычныя часы, памятае час, калі святароў не было наогул, але, нягледзячы на гэта, ягоныя муры працягвалі ахоўваць вернікаў.

...Мы вярнуліся сюды праз год — Кася і я. За гэты год шмат чаго адбылося. Мы абедзве, амаль незалежна адна ад адной, прынялі Езуса Хрыста як свайго Пана і Збаўцу. Вярнуліся ўжо не як выпадковыя турысты, а як пілігрымы: пешкі, з суседняй вёскі; як блудныя дзеці, якія прагнулі айцоўскага прабачэння. Касцёл жа зноўку сустрэў нас працягнутымі матчынымі рукамі Марыі, быццам цярпліва чакаў нас увесь гэты год. У цяні касцёла Святой Тройцы, каля фігуры Марыі,
перад старым драўляным, але сапраўды велічным крыжам хораша было маліцца, узносячы хвалу Богу за гэтае цудоўнае сведчанне Ягонае ўсемагутнасці.

Караліна Комар


Мы вельмі радыя
бачыць вас на сайце
часопіса «Ave Maria».
Гэта плён працы
неабыякавых людзей,
якія з радасцю ствараюць
гэты часопіс для вас.

Падпіска
Ахвяраванні

Сайт часопіса „Ave Maria“ Мінска-Магілёўскай архідыяцэзіі Рыма-каталіцкага Касцёла ў Беларусі

Часопіс існуе дзякуючы вашым ахвяраванням. Сёння мы просім вашай дапамогі — нават невялікая сума падтрымае нас.

Падрабязней